Of ik even tijd heb? Wat? Zomaar astenblief om die oproep te beantwoorden midden in mijn vergadering? Zomaar toch niet om in zeven haasten onderweg naar mijn werk de dagelijks herhaalde klachten van mijn bejaarde buurvrouw te moeten aanhoren? Zomaar not again! om mijn kind dat op school is ziekgevallen te moeten gaan ophalen? Wat, nù?
Néé, ik heb geen tijd!
Maar dat zeg je niet. Op de vraag “heb je even tijd” antwoord je in een automatische aangeleerde voorgeprogrammeerde reflex: “jaja, oké, natuurlijk”. Maar het is niet zo. Ik heb geen tijd. Ik heb de tijd niet. Tijd heeft mij. Mijn agenda leeft mij. En mijn honderd geschreven en ongeschreven verantwoordelijkheden en verwachtingen: van baas, collega’s, deadlines, kinderen, ouders, buren, vrienden, fitness, sociale media, de huisbaas, de auto die naar de keuring moet, dat nog altijd uitgestelde doktersbezoek, … De lijst is oneindig. En alles vecht met elkaar om de voorrang. Pfff…
Tijd om dit tijdschrift te lezen heb ik dus eigenlijk al helemaal niet. Ik blader het wat door met een half oog terwijl ik ondertussen het binnengekomen whatsappje check en een kant-en-klaar-maaltijd in de microgolfoven duw – oei hoeveel minuten moest dat nu weer? Nu ja, geen tijd om te checken.
Het zou toch wel tof zijn om wat over het thema tijd te lezen, want ik ben het eigenlijk wel moe, die wurggreep van de tijd. Hoe gaan anderen hier in vredesnaam mee om en kan ik daar iets aan hebben?
Eén ding is duidelijk: als tijd jou in z’n greep heeft, ben je daar allesbehalve alleen in. Integendeel: het druk hebben is in. Dan ben je oké, dan tel je mee, dan stel je iets voor. Nietsdoen, echt niets, al is het maar vijf minuten, is ondenkbaar, taboe.
Ons leven wordt niet meer bepaald door rechtlijnige vaste patronen zoals in de vorige generaties (trouwen, kindjes krijgen, één job, dicht bij je familie blijven wonen), waarbij alles zijn tijd heeft; de verwachtingen zijn nu een chaotisch, onchronologisch, onuitrafelbaar kluwen van honderd lijnen die ook nog elk moment kunnen breken of verder verknopen, maar die jij moet aaneenbreien tot een succesvol, ineen passend en geolied traject. De tijd heeft mij, maar ik moet doen of ik tijd heb, lees: alles in de hand heb. “Alles onder controle.” Dé mythe van de eeuw.
Geen wonder al die burnouts, maar dat zet je niet op Facebook natuurlijk. Ahja, dat is er ook nog, ideaal om onze dode momenten te vullen (want die moeten we niet hebben): onze verbinding met de cyberwereld, via dat platte apparaatje dat elke twee jaar vernieuwd moet worden.
Wij hebben geen tijd, de tijd heeft ons. Dus toch niet alles onder controle. Voordat dat uitkomt, wil je daar eigenlijk liefst wel iets aan doen. Oplossingen? Vaker op vakantie. Mindfulness. Korter slapen. Overuren. Loopbaanonderbreking. Dat is het wel zo’n beetje.
Maar in wezen blijven we opgejaagd wild. Opgejaagd door factoren buiten onszelf, maar zeker ook van binnenuit. Dat is het punt. Het is onder ons vel gekropen. De slavendrijver. Het altijd aanwezige stemmeke. De film “Everybody happy” van Nic Balthazar maakt dat confronterend zichtbaar. Dat irritante manneke in uw mind dat u altijd zit uit te lachen omdat ge faalt. Dus doen we nog harder ons best om te bewijzen dat dat NIET zo is. In de ogen van wie ons bezig zien willen we toch geen losers zijn zeker.
Tijd is het kostbaarste wat er is. Daarom is tijd geld.
Maar tijd is ook liefde. Tijd is op zich neutraal. Net als geld. Het is maar wat je ermee doet, aan wie je het uitgeeft, hoe je het verdeelt, wat duidelijk maakt wat voor jou waarde heeft.
Het kostbaarste wat je kunt geven is tijd. Aan jezelf, aan degenen die belangrijk voor je zijn. Daarom is tijd liefde. Maar dan volledig, anders mist het z’n doel. Je smartphone uitzetten. Je agenda beter regisseren. Tijd némen. Tijd maak je niet, dat wordt zo gemakkelijk gezegd, maar het lukt ons niet omdat dat zo niet werkt.
De klok tikt echt wel buiten onze invloed om. Tijd is er. En tijd kun je nemen. Terug in handen nemen. Waar je maar kunt. Zowel binnen als buiten je werk. Binnen als buiten je hoofd. Probeer het eens. Al is het vijf minuutjes per dag. Om te beginnen. Om alleen al dat gevoel terug te winnen dat jij je tijd regisseert. En dan zul je eens zien wat een winner je wordt. Jij en alles en iedereen in je leven winnen erbij.
Dat gaat niet vanzelf. Dat vergt moed. Niet zozeer aan de buitenkant, in goede voornemens of strepen in je agenda. Met gedrag los je je haastverslaving niet op. Het vergt vooral de moed om toe te geven aan het diepe besef dat alles zijn tijd heeft. Daar ligt de sleutel. Alles heeft zijn tijd. Dat was vroeger zo en dat is nog zo. Als je het maar wil zien. Er is een tijd om te werken en een tijd om te slapen. Het één of het ander. Dus niet je mails checken in bed. Er is een tijd om te verzorgen en om los te laten. Dus niet je kinderen oneindig blijven stalken met berichtjes. Er is een tijd om je te ontplooien en een tijd om bescheidener te worden. Een tijd om te rouwen en een tijd om te dansen. Dus niet faken dat je nergens last van hebt, maar ook niet blijven klagen als dingen eigenlijk wèl goed gaan. Er is een tijd voor alles. Dat zegt niet alleen mindfulness of het boeddhisme, maar ook dat al even oude boek de bijbel.
Of hoe de bijbel bevrijdend kan zijn!
Alles heeft zijn tijd. Dat is even eenvoudig als basic. Fundamentele levenswet. Zo werkt het leven. Hou het niet tegen en jaag het niet op.
Als je daarmee leeft, lééf je. Elke dag. Niet alleen maar in je vrije tijd (want hoe vrij is die eigenlijk?), maar je leeft in bevrijde tijd. Het maakt je vrij als dingen hun tijd mogen nemen. De tijd die hun past. De loop van de dingen. Hun flow. Er zijn vlugge zaken en trage dingen. In de natuur, in het leven. Dingen forceren maakt ze een beetje kapot. Zelfs als je in het trage mee gaat, is dat een snellere “oplossing” dan dat je het trage altijd maar probeert te versnellen. Verdriet bijvoorbeeld. Of liefde. Of zin. Of schoonheid. Dat zijn bij uitstek dingen die het leven waardevol maken en bij uitstek dingen die zich traag ontwikkelen, via omwegen vaak, moeizaam soms.
Als je je tijd bevrijdt om te bieden wat zich aanbiedt, dan leef je pas echt.
En al die deadlines, eisen en verwachtingen dan? Eén voor één lukt het beter.
Je hebt tijd!
Petra Schipper
Leave a Comment